Het Witsenhuis aan het Amsterdamse Oosterpark dankt zijn naam aan schilder, etser, kunstcriticus en fotograaf Willem Arnold Witsen (1860-1923). Hij woonde er van 1891 tot 1893, en daarna van 1904 tot zijn dood. Het huis ontleent zijn bekendheid vooral aan de gastvrijheid die Witsen verleende aan medekunstenaars en aan leden van de literaire groep van de Tachtigers.
Het Witsenhuis is een belangrijk cultuurhistorisch monument, niet alleen als getuigenis van een vroeg-twintigste-eeuws kunstenaarschap en van bewoning door een geslaagd kunstenaar, maar ook als ‘lieu de memoire’ van een bewogen periode in onze kunst- en literatuurgeschiedenis.
Op de eerste verdieping van het pand bevinden zich de zogenoemde Witsenkamer en Verlainekamer. Ze zijn – uitsluitend op schriftelijk verzoek – te bezichtigen.
Behalve de te bezichtigen verdieping maken ook drie appartementen deel uit van het Witsenhuis. Ze worden sinds 1943 volgens de wens van de weduwe Marie Witsen-Schorr bewoond door Nederlandse letterkundigen.
Beheer
Dankzij het legaat van Marie Witsen-Schorr werd een fonds gesticht en een Commissie van Beheer van het Witsenfonds ingesteld die sindsdien de zaken namens het Rijk behartigt. Daarnaast zijn de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), het Rijksvastgoedbedrijf en het ministerie van OCW bij het beheer van het Witsenhuis en de collectie betrokken.
De Commissie houdt – ondersteund door vrijwilligers – het huis in stand, regelt de rondleidingen en zorgt ervoor dat telkens andere schrijvers er een tijdelijk onderkomen vinden. In de loop der jaren is ervoor gekozen de appartementen voor vijf jaar te gunnen aan jonge talentvolle schrijvers. Op gezette tijden is het mogelijk naar een woning te solliciteren.
De huidige samenstelling van de Commissie van Beheer is als volgt: Saskia de Bodt (voorzitter), Frank den Blijker (penningmeester), Eva Cossée (lid), Bertram Mourits (lid) en Arielle Veerman (lid). Jeroen Kapelle is ambtelijk secretaris. De museale vrijwilligers die de commissie ondersteunen zijn: Annelena de Groot, Manon van der Mullen en Sandra Plukker.
Bronnen voor deze site
Jessica Voeten, Het Witsenhuis. Amsterdam (Atlas) 2003.
F. van Burkom, Het Witsenhuis. Amsterdam (Instituut Collectie Nederland) 2005.
Verder lezen:
- I. de Groot e.a. (red.), Willem Witsen (1860-1923). Schilderijen, tekeningen, prenten, foto’s. Bussum 2003
- Stichting Willem Witsen (www.willemwitsen.nl)
- Correspondentie van Witsen (https://www.dbnl.org/)
- Witsen in het Rijksmuseum (https://www.rijksmuseum.nl/)
- Column van bewoner Roman Helinski (https://literatuurmuseum.nl/)
